Como chove miudiño. (Cantares Gallegos.) Rosalía dd Castro

 

	Como chove miudiño,
	como miudiño chove;
	como chove miudiño
	pola banda de Laíño,
	pola banda de Lestrove.

	¡Como a triste branca nube
	truba o sol que inquieto aluma,
	cal o crube i o descrube,
	pasa, torna, volve e sube,
	enrisada branca pruma!

	Xa, dempois, lonxe espallada
	polos aires fuxitivos,
	desteñida, sombrisada,
	nos espazos desatada,
	cae brillando en raios vivos.

	Misteriosa regadeira
	fino orballo no chan pousa
	con feitiña curvadeira,
	remollando na ribeira
	frol por frol, chousa por chousa.

	Semellando leve gasa
	que sotil o vento move,
	en frotantes ondas pasa
	refrescando canto abrasa,
	o que o sol ardente crobe.

	¡Como chove miudiño
	polas veigas de Campaña!
	¡Cal se enxugan de camiño
	os herbales de Laíño!
	¡Como a Ponte en sol se baña!

	Para Caldas todo é escuro,
	ceo azul lose na Adina,
	trasparente, limpo e puro;
	da Arretén no monte duro
	nube corre pelegrina.

	Triste vai, que á terra toca
	xa cos pés de branca neve,
	xa ca fina fresca boca;
	triste vai, que ós ceos invoca
	i a bicar o chan se atreve.

	Triste vai cando se abate
	vaporosa, soia e muda,
	cando maina as alas bate
	como un corazón que late
	ferido por pena ruda.

	Tal maxino a sombra triste
	de mi maa, soia vagando
	nas esferas onde existe;
	que ir á groria se resiste,
	polos que quixo agardando.

	Vexo o Souto en parda sombra
	envolvendo o seu ramaxe,
	que por bon, do Rei se nombra,
	donde fero o vento asombra,
	roxe e estala de coraxe.

	I o Palacio, serio e grave,
	¡canto en pura luz se baña!
	Tal parés pesada nave
	que volver ó mar non sabe,
	se encallou na fresca braña.

	Vexo Valga á beira hermosa
	dun camiño todo prata,
	casta virxe candorosa,
	sentadiña en chan de rosa,
	vestidiña de escalrata.

	A San Lois vexo brillando
	bañado por tintas puras,
	sol e sombras amostrando,
	en reposo contemprando
	montes, auguas e verduras.

	I a Padrón, ponliña verde,
	fada branca ó pé dun río,
	froita en frol da que eu quixerde,
	lonxe miro que se perde
	baixo un manto de resío.

	¡Que inchadiña branca vela
	antre os millos corre soa,
	misteriosa pura estrela!
	Dille o vento en torno dela:
	«Palomiña, ¡voa!, ¡voa!».

	Faille arrolo a branda ría
	cun remanso mormuxante,
	que nás da arboleda umbría
	baixo un toldo de alegría,
	ó calor dun sol amante.

	¡Sol de Italia, sol de amore...!
	¿Ti paisax mellor alumas?
	¿Ti máis rosas, máis verdore,
	mellor ceu, máis soave core
	ves do golfo antre as espumas?

	¡Sol de Italia, eu non sospiro
	por sentirte ardente raio!
	Que outro sol temprado miro;
	docemente aquí respiro
	nun perene, eterno maio.

	Nesta terra tal encanto
	se respira... Triste ou probe,
	rico ou farto de querbanto,
	¡se encariña nela tanto
	quen baixo o seu ceu se crobe!...

	Os que son nela nacidos,
	os que son dela mimados,
	lonxe dela están doridos
	porque van de amor feridos
	por quen fono amamantados.

	Polos fillos a nai tira,
	xorda, triste, plañideira,
	xeme, chora, e mais sospira,
	e non para, hastra que os mira
	ben chegar por derradeira.

	¡Probe nai, canto te quero!
	¡Nai tamén, ¡ai!, da nai miña!
	O teu chan de amor prefiero,
	a canto hai grande ou severo
	en toda a terra xuntiña.

	¿Como non si ora estou vendo,
	nun paisax de prata e rosas,
	canto a vida foi querendo,
	cos meus ollos remexendo
	memoriñas cariñosas?

	¡Bosques, casa, sepulturas,
	campanarios e campanas
	con sons vagos de dozuras
	que despertan, ¡ai!, ternuras
	que en jamáis podrán ser vanas!

	Elas fono as que tocaron
	cando os meus alí naceron;
	elas fono as que choraron,
	elas fono as que dobraron
	cando os meus avós morreron.

	Elas fono as que alegriñas
	me chamaban mainamente
	nas douradas mañanciñas,
	de mi maa cas cantiguiñas
	i os biquiños xuntamente.

	Inda vexo onde xogaba
	cas meniñas que eu quería,
	o enxidiño onde folgaba,
	os rosales que coidaba
	i a fontiña onde bebía.

	Vexo a rúa solitaria
	que en paz baña un sol sereno,
	sin que a trube man contraria,
	igual sempre, nunca varia,
	veiga llana en campo ameno.

	E tamén vexo enloitada
	da Arretén a casa nobre,
	donde a miña nai foi nada,
	cal viudiña abandonada
	que cai triste ó pé dun robre.

	Alí está, sombra perdida,
	vos sin son, corpo sin alma,
	amazona mal ferida
	que ó sentir que perde a vida
	se adormece en xorda calma.

	Casa grande lle chamaban
	noutro tempo venturoso,
	cando os probes a improraban,
	e fartiños se quentaban
	ó seu lume cariñoso.

	Casa grande, cando un santo
	venerable cabaleiro2
	con tranquilo, nobre encanto,
	baixo os priegues do seu manto
	cobexaba ó perdioseiro.

	Cando os cantos na capilla
	da Gran casa resoaban
	con fervor e fe sensilla,
	rico fruto da semilla
	que os varóns santos sembraban.

	Ora todo silensioso
	causa alí medo e pavura,
	mora esprito temeroso
	nos salóns onde o reposo
	fixo un niño ca tristura.

	Risas, cantos, armonía,
	brandas músicas, contento,
	festas, dansas, alegría,
	se trocou na triste e fría,
	xorda vos do forte vento.

	No gran patio as herbas crecen
	vigorosas sin coidado,
	i as silveiras que frorecen
	no seu tempo fruto ofrecen
	ós meniños sazonado.

	I ante aquel silencio mudo
	que a trubar naide alí chega,
	antre aquel ¡xa fun! tan rudo,
	vese inteiro un nobre escudo
	que a desir non son se nega.

	Craros timbres mostra ufano
	cun soberbo casco airoso...
	mais detrás dun son tan vano
	vese o probe orgullo humano,
	homillado e polvoroso.

	Tras da calada visera,
	que hai uns ollos feridores
	que nos miran, se dixera;
	que nons din: todo é quimera
	neste mundo de dolores.

	¡Casa grande!, ¡triste casa!,
	quen de aquí tan soia miro
	parda, escura, triste masa,
	¡casa grande!, pasa, pasa...
	Ti xa n'es más que un sospiro.

	Meus avós, ¡ai!, xa morreron,
	os demais te abandonaron,
	os teus lustros pereceron,
	i os que millor te quixeron,
	tamén de ti se apartaron.

	Mes tras mes, pedra tras pedra,
	ti te irás desmoronando
	ceñida por sintas de hedra,
	mentras que outra forte medra,
	que así o mundo vai rolando.

	¡Mais que lus, que colorido
	nos espazos se dilata!
	Luce o sol descolorido
	i arco de iris xa nacido
	longa sinta se desata.

	Como chove miudiño,
	como miudiño chove;
	como chove miudiño
	pola banda de Laíño,
	pola banda de Lestrove.