Nosa Señora da Barca I. ( Cantares Gallegos ) Rosalía de Castro. 1837 - 1885

Nosa Señora da Barca ten o tellado de pedra; ben o pudera ter de ouro, miña Virxe, si quixera.

- I -    ¡Canta xente..., canta xente por campiñas e por veigas! ¡Canta polo mar abaixo ven camiño da ribeira! ¡Que lanchas tan ben portadas con aparellos de festa! ¡Que botes tan feituquiños con tan feituquiñas velas! Todos cargadiños veñen de xentiña forasteira, e de rapazas bonitas cura de tódalas penas. ¡Cantos dengues encarnados! ¡Cantas sintas amarelas! ¡Cantas cofias pranchadiñas dende lonxe relumbrean, cal si fosen neve pura, cal froles da primaveira! ¡Canta maxesa nos homes! ¡Canta brancura nas nenas! I eles semellan gallardos pinos que os montes ourean, i elas cogolliños novos co orballo da mañán fresca.    As de Muros, tan finiñas, que un coidara que se creban, c'aquelas caras de virxe, c'aqueles ollos de almendra, c'aqueles cabelos longos xuntados en longas trenzas, c'aqueles cores rousados cal si a aurora llos puñera, pois así son de soaves como a aurora que comenza; descendentes das airosas fillas da pagana Grecia, elas de negro se visten, delgadiñas e lixeiras, refaixo e mantelo negro, zapato e media de seda, negra chaqueta de raso, mantilla da mesma peza, con terciopelo adornado, canto enriba de si levan; fillas de reinas parecen, griegas estatuas semellan si a un raio de sol poniente repousadas se contempran; ricos panos de Manila, brancos e cor de sireixa, crúzanse sobre o seu seio con pudorosa modestia, e por antre eles relosen, como brillantes estrelas, aderesos e collares de diamantes e de pelras, pendentes de filigrana e pecluiguiñas de cera.    As de Camariñas visten cal rapaciñas gaiteiras, saias de vivos colores polo pescozo da perna, lucindo o negro zapato enriba de branca media; chambras feitas de mil raias azuladas e vermellas, con guarniciós que lles caen sobre a rumbosa cadeira. Para tocar o pandeiro non hai coma tales nenas, que son as camariñanas, feitas de sal e canela.    As de Cé, ¡Virxe do Carme!, ¡que cariñas tan ben feitas! Cando están coloradiñas no ruxe-ruxe da festa, cada mirar dos seus ollos fire como cen saetas. Nin hai mans tan ben cortadas, tan branquiñas e pequenas como as que amostran finxindo que non queren que llas vexan.    Son as de Laxe unhas mozas... ¡Vaia unhas mozas aquelas! Solo con velas de lonxe quítaselles a monteira, porque son vivas de xenio anque son rapazas netas. Bailadoras... n'hai ningunhas que con elas se entrometan, pois por bailar, bailarían no cribo dunha peneira; mais, en tocando a que recen, en rezar son as pirmeiras... Dan ó mundo o que é do mundo, dan á igrexa o que é da igrexa.    As de Noia ben se axuntan cas graciosas rianxeiras, polos redondos peíños, polas cabeleiras crechas, polos morenos lunares e polas agudas lenguas, que abofé que en todo pican como si fosen pementa.    Veñen dempois, recatadas, anque un pouquiño soberbias por aquelo que elas saben de antigüedade e nobresa (pois por acó todos somos tal coma Dios nos fixera), as meniñas ben compostas dunha vila quisquilleira, que, por onde van, parece que van dicindo «¡Canela! ¿Prantamos ou non prantamos a cantas hai nesta terra?». Mais si prantan ou non prantan non son en quen o dixera, que fora pouca cordura, que fora farta llanesa. Baste desir que xuntiñas todas na porta da igrexa máis bonitas parecían que un ramiño de asucenas, máis frescas que unha leituga, máis sabrosiñas que fresas. Xa que fosen de Rianxo, que fosen de Redondela, de Camariñas ou Laxe, de Laxe ou de Pontareas, todas eran tan bonitas, todas tan bonitas eran, que o de máis duras entrañas dera as entrañas por elas... Por eso se derretían, cal si foran de manteiga, diante delas os rapaces, os rapaciños da festa, os mariñeiros do mare que donde á Virxe viñeran, porque a Virxen os salvara de naufragar na tormenta. Mais si salvaron no mare, non se salvarán na terra: mariñeiros, mariñeiros, que aquí tamén hai tormentas que afogan corasonciños sin que lle vallan ofertas, que oie a Virxe ós que se afogan do mar antre as ondas feras, mais non oie ós namorados que de afogarse se alegran.